تعصب

هرگز حاضر نيستم سرنوشتم را با سرنوشت هيچ عقيده اي بپيوندم

نيكوس كازانتزاكيس

اين روزها يكي از سرگرميهايم تماشاي بازيهاي المپيك زمستاني است (خدا پدر و مادر اين نصابان ديش را بيامرزد) و براي آنكه زياد دچار تهاجم فرهنگي نشوم گاه و بيگاه در كشاكش يك رقابت زيبا ميان مردان خوش اندام و خوش لباس يا زنان شاد و زيباروي گريزي هم به صداسيماي جمهوري اسلامي ميزنم. چشمتان روز بد نبيند! ناگهان از اوج رنگ و نور و شادي و زيبايي ميپرم وسط عزاي عمومي. چه تفاوت عميقي

چرا اين جهان سوم هيچ وقت نميخواهد درست شود؟ چرا ما هميشه عقب مانده و مهجور و بدبخت و عزاداريم؟ چرا پس از گذشت هزاران سال از زندگي بشر همچنان درگيرودار همان روزهاي اول باقي مانديم!؟ چرا اينچنين از دنيا فاصله گرفته ايم؟

مشكل از كجاست؟ چرا نميتوانيم اين تفاوت عميق را اندكي كمتر كنيم؟

من پاسخ تمام اين پرسشها را تنها يك چيز ميدانم : تعصب. منظورم تعصب كور نيست چون اصلاً تعصب بينا نداريم. تعصب به هرچيز و هركس كور است

اگر كمي دقت كنيد ميبينيد كه همه متعصبيم، تحصيلكرده و روشنفكر و بيسواد و عامي و مؤمن و كافر، همه متعصب هستيم، هركدام به چيزي و با درجه اي. عاميان براي مرگ هزارسال پيش محمد و علي ضجه ميزنند و مويه ميكنند و روشنفكران از هدف اصلي! پيامبران و امامان ميگويند. بيكلاسها! در دهه محرم حمام را ترك ميكنند و باكلاسها عرق خوري را. جاهلان در جواب يك كاريكاتور! پرچم ميدرند و سفارت تسخير ميكنند، عاقلان كار زشت روزنامه دانماركي را محكوم ميكنند. پدران و برادران بيسواد، دختران و خواهران عاشقشان را ميكشند، پدر و برادر باسواد فقط كتكش ميزنند. در عزاي حسين، مادر عقب مانده فرق كودكش را با قمه ميشكافد، مادر پيشرفته گوش فرزندش را به خاطر گوش دادن به موسيقي ميپيچاند. براي رسيدن به رستگاري و موفقيت، نادانهايمان دست به دامن نفرين ميشوند و توصل بر ائمه اطهار، دانايانمان آويزان توكل بر خدا. فقيرانمان براي دفع بلا، سراغ صندوق صدقات ميروند، اغنيايمان به سروقت سفره اباالفضل و حضرت عباس. هيچكدام از گزند تعصب دور نيستيم. تعصب به مذهب، تعصب به عقيده، تعصب به علم، تعصب به كار، تعصب به رشته تحصيلي!، تعصب به شهر و كشور، تعصب به نژاد، حتي تعصب به خود

ميبينيد كه همه متعصبيم

براي من عقيده و ايمان و تعصب، واژه هاي نفرت انگيزيند كه با بستن دست و پايمان، غير از قرنها بدبختي و فلاكت چيز ديگري عايدمان نكرده اند